2.Dünya Savaşında Türkiye Tarafsız Kaldı mı?

“İngilizlerle müttefik, Almanlarla dostuz.”

Dışişleri Bakanı, Şükrü Saracoğlu 

2.Dünya Savaşı Türkiye için hayli kötü geçmiştir, hem de savaşa katılmamasına rağmen.. Türkiye savaşa askeri harekatta bulunmamasına rağmen askeri zayiatı ve ekonomi durumu fazlasıyla etkilenmiştir. 

***

Öyle ki bu ekonomik durumu bu gün bile CHP düşmanı, akıl yoksunu kişiler bir koz olarak kullanmakta ve mahsus her şeylerine inanılsın diye cahil bırakılan bir kesim ancak buna inanmaktadır. Öyle ki bu kısmı genellikle bir şey okumayan ve ya eski yapı da ki kişiler oluşturuyor. 

***

Türkiye 5 yıl 6 ay savaşa katılmama politikasını sürdürmüş fakat Mihver devletleri savaşı kaybedeceğini anlayan Türkiye, 23 Şubat 1945'da Japonya ve Almanya'ya savaş ilan etmişti. Bu kendi fikri değildi. İngiliz ve Amerikalıların önerisiyle savaş ilan edilmişti. Aslında "savaş ilanı" yapılmadan Türkiye San Fransisco’ya gidecekti fakat Sovyetler "Türkiye Almanya’ya savaş ilan etmeden davet edilmesin" demişti.

Kağıt üzerinde savaşı sürdüren Türkiye yeni kurulan düzende yer almış ve Birleşmiş Milletlere üye olup San Fransisco’ya davet edilmiştir.

***

Öyle ki "Tatlı Su, Vatansız ve Haysiyet Yoksunu" Solcular nedense, Stalin tehditlerine ve Sovyetlerin Türklere yönelik baskısına ses çıkaramıyorlar? Her neyse konumuz bu değil.

***

Türkiye, Nazilerle Krom ticareti yapmaktaydılar. Öyle ki Türkiye ve Nazi yazışmaları hakkında toplu eserler mevcuttur. Naziler, Türkiye'nin İtalyanlara karşı kaybettiği toprakları: Ege Adaları, On iki Ada'yı geri vermeyi teklif etti fakat Türkiye çekimser davranarak 1 Haziran 1941'da Almanya ile Barış antlaşması imzaladı. 

***

Öyle ki Stalin, İlber Ortaylının ifadesi ile "hıyar Stalin";

a- Türkiye'nin Mihver devletlere katılmasını istemiş fakat Romanya'nın işgalinden dolayı Sovyetlerle Nazilerin arası açılmıştır.

b- Türkiye'nin Müttefik devletlere boğazları kapatmasını istemiş sonra Nazilerle arası açılan Stalin, Türkiye'ye "Boğazları aç" demiştir.

***

Enver Paşa'nın kardeşi, Bakü Fatihi: Nuri Killigil, Türk Dünyasını kurtarmayı vaat eden Nazilerin yanına olduğunu onla haberleştiği söylenir. Bu bir takım kişiler tarafından söylenirken "Nuri Paşa"nın hayatı hakkında detaylı araştırma yapan Atilla Oral ise Nuri Paşa'nın, Nazilerin teklifini kabul etmediğini söylemektedir.

Almanyanın Türkiye Büyük Elçisi, F. V. Papen, Türk halklarını Nazilere kazandırmak için: Ahmet Caferoğlu, Ayaz İshaki, Zeki Velidi Togan ve M. Emin Resulzade ile görüşmüştür. Nuri Killigil de bunların içindedir. Öyle ki Nuri Killigil, Almanya Dışişleri Bakanlığı’nı ziyaret etmiştir.

"Almanya Dışişleri Bakanlığı, Nuri Paşa’dan daha sonra yarar sağlanabileceği kanısına sahip olmakla beraber Pantürkizm fikirlerini gerçekçi bulmadığı için onun yardım ve işbirliği önerilerini reddetti." (1) Çünkü Woerman, Nuri Paşa'nın fikirlerini "Enver Paşa romantizmi" olarak görüyordu. Papen'in daveti üzerine Nuri Paşa yine Almanya'ya gitmiştir.

***

Papen Turancıları desteklemişti. Öyle ki "1944 Türkçülük ve Turancılık" davasında ki Türkeş'in 9 Işık İlkesi aynı Nasyonal Sosyalizm'e benzediğini bizzat Yalçın Toker söylemiştir. Öyle ki Türkeş: Hitler'in Hristiyan ırkçılığı gibi Müslüman ırkçılığı yapmış fakat Hitler'in "Aryan" ırkçılığını temel alamamıştı. Neyse ki bunu Atsız tamamlıyordu. 

***

Churchill ve Roosevelt ile buluşan İsmet İnönü Türk ordusunun savaşa hazır olduğunu fakat hazırlıklar için yardım edilmesi istemiştir. Ve buluşmadan sonra İnönü, Çakmağa ordunun durumunu sormuş ve Çakmakta şu yanıtı vermiştir: “Almanların ölüsü bile bizi yener.”

***

Öyle ki Sovyetlere güvenmeyen ABD ve İngiltere Türkiye'ye destek veriyorlardı. Sovyetler Birliği ise Türkiye'ye verilen yardımların kesilmesini istiyordu. 

***

Sonuç ise Türkiye Savaşa katılmayacağını belirtmiş ilk başlar da fakat Nazilerle Ticaretini sürdürmüş, iki taraf arasında denge politikası gütmüştür. Öyle ki Naziler Türklere karşı vaatte bulunmuş, İngiltere ve ABD, Türkiye'nin savaşa katılması için uğraşmışlardır. 

Fakat Türkiye bunlara aldırış etmeden ülkesini korumuş fakat büyük sıkıntılar çekmiştir. Sovyetler Birliği ise Savaş yıllarında Türkiye'ye baskı yapmış, Türkiye'yi saf dışı bırakmak için uğraşmıştır. Türkiye iki tarafla bağlarını kesmemekle birlikte bazen ülke içerisinde iki tarafında yanlıları radikal söylemler yapmışlar ve Naziler "Nazi Turancıları"nı desteklemişlerdir.

Türkiye ise Sovyetlerin isteği üzerine savaşın sonlarına yakın Almanya ve Japonya'ya kağıt üstünde savaş ilan etmiş ve Birleşmiş Milletlere katılma olanağı kazanmıştır.

- Burak Yabgu (21 Ekim 2021)

NOTLAR:

(1) Nesrin Sarıahmetoğlu & İlyas Kemaloğlu - İkinci Dünya Savaşı ve Türk Dünyası, s. 39.