İskitli Türk Filozof: Anakharsis

Anakharsis, Yunan Mitolojisi eleştirip, Kanun Koyucu, Yunan Felsefesini başlatan Çağın 7 Bilge'sinden biriydi. Hekim ve ve Filozoftur. Şüphecilik (kinizm) felsefenin öncülüdür. 

Muhtemelen 6. Yüzyılda yaşamıştır. Gnuros'un oğlu ve İskit Kralı Kaduidas'ın kardeşiydi. Annesi bir Yunandı bu yüzden, iki dili kolaylıkla konuşabiliyordu. Annesinin Yunanlı bir cariye olmasından dolayı İskit tahtında hak iddia edemiyordu. (İskit Hanı Spargapith'ın torunudur.) “İskit tarzı konuşma” deyimi onun açık sözlülüğünden çıkmıştır. Her zaman İskitli Filozoflar İskit Kültürünü "Yunan kültürü"nden üstün görmüşlerdir. 

Ve Anakharsis Antik Yunan'da ilk vatandaşlık haklarından yararlanan yabancıdır. İcatları: Çömlekçi Çarkı, Çift Gemi Çapa'sını yine Anakharsis bulmuştur. Söylenene göre ünlü Hekim Hipokrat'ı etkileyen Anakharsis'tir.

Lidya Kralı Kreusus, ününü duyduğu Anakharsis'la görüşmek istemiştir. Karadeniz’in kuzey kıyılarındaki Küçük İskitya‘dan bilgi ve hikmet peşinde başlayan yolculuğunda bir çok ülke gezmiş ve Antik Yunanistan’da bir süre kalmıştır. Denizcilik konusunda eğitimli olan Anakharsis, Karadeniz’in kuzey kıyılarındaki anavatanından, eski adıyla Kimmer Boğazı, ya da Keriç Boğazı‘nı geçerek seyahat etmişti. 

Döndüğü memleketinde, halkın inançlarına aykırı düşündüğünden dolayı ve yeni din kurma amacı güttüğünden öldürülmüştür. Fakat Dioagnes kitabın da "Yunanlılaşmış olarak İskiteli’ne döndüğünde, yurdunun törelerine esneklik getirmeye kalkınca, bir av sırasında ağabeyi tarafından okla vurularak öldü; ölürken Yunanistan’da konuşması sayesinde kurtulduğunu, kendi yurdunda kıskançlık yüzünden Öldüğünü söyledi. Bazıları da Yunan’a özgü dinsel tören kutlarken öldürüldüğünü söylerler." diye bahsediyor.

"Atinalının biri İskitli diye onu kınayınca, “Evet, yurdum benim yüzkaram, ama sen yurdunun yüzkarasısın” dedi.

Anakharsis’ten Kroisos’a: Yunanların yaşayış ve geleneklerini öğrenmek için Yunanistan’a gittim, Lidya kralı. Altına gereksinmem yok, İskiteli’ne daha erdemli bir insan olarak dönmek bana yeter. Dolayısıyla Sardeis’e geliyorum, çünkü senin sevgini kazanmak benim için çok önemli." (1)

Aslında bu Filozof ile ilgili çeşitli bilgiler vardır. Fakat ben tanıtmak amacı ile bu makalemde yayınlama ihtiyacı duydum. Bundan bir kaç yıl önceden beri hep düşünürdüm "Felsefe de niye Türklerin katkısı olmasın" diye? Tabii bu soruyu daha genişleterek "Türk Felsefesi" hakkında niye geniş eserler yoktur ve niye bu güne kadar tanıtılmamıştır, geri de kalmıştır? 

Yunanistan'da bilinen 3 büyük Filozof var (dördüncü olduğu söyleniyor) bunlardan biri Anakharsis,diğerleri: Toharis, Ammonius. Bu Tıpçı Türkler Yunanistan'ı, Veba'dan kurtarmıştı. O yüzden Toharis'e Şifa Tanrısı'nın "oğlu" ünvanı verilmiş ve İskitli bu hekimler Yunanistan'da büyük saygı görmüşlerdi. Bu konunun detayları için Prof. Dr. Mehmet Bayrakdar'ın Yunanistan’da Saka Türk’ü Üç Filozof kitabına bakılmalıdır.

Nedense biz bunları açıkladığımız da bazılarının zoruna gidiyor! Ama Türk dünya tarihinin her yerin de ve zamanında var. Bunu böyle kabul edin, edin.. 

"Tarih yazmak tarih yapmak kadar mühimdir! Yazan, yapana sadık kalmazsa değişmeyen hakikat, insanlığı şaşırtacak bir mahiyet alır Siz buna razı mısınız?"

- Gazi M. Kemal (16/17 Ağustos 1931, Yalova)

NE MUTLU TÜRK'ÜM DİYENE!

NOTLAR:

(1) Diogenes Laertios - Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri, s. 33..