Altın Orda'yı Timur Mu Yıktı?

Genel de bu iddiayı dillendirilenler, küçük tarihçilerdir. Timur, Altın Orda'yı yıkmadı, zayıflattı.

Asıl Altın Orda'yı yıkan Kırım-Moskova (Rusya) ittifakıdır. Kırım-Moskova ittifakına da kim destek veriyordu?

Tabiî ki, Osmanlı İmparatorluğu.

Meselâ Kunduzca Muharebesi kaç yılında? 1391.

Peki ya, Altın Orda'nın çöküşü? 

Kırım-Moskova ittifakı, Altın Orda'yı çökertip, topraklarını paylaştılar.

Osmanlı, Rusya'yı bir tehdit olarak görmüyordu. 

Yükselişine göz yumuyordu, fakat ne oldu? Kendi cellâtı'nın doğuşuna izin verdi.

Her türlü tehlikeyi gören Osmanlı, Moskova'ya karşı bir girişimde bulunmadı. Uyarılara rağmen! O zamanlar tahtta (Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman vardı.)

En sonunda tokadı da yedi. (Ne yazık ki..)

Halil İnalcık şöyle anlatıyor: "Osmanlı Sultanları I. Selim ve I. Süleyman Rus yöneticilerle iyi ilişkilerini sürdürdüler. Bu, Sahib Giray yönetimindeki Hanlığın Osmanlı yönetimini Altın Ordu mirasının Moskof istilası tehdidi altında olduğuna ikna etmesine kadar devam etti." (1)

Moskova'nın biricik ittifak ortağı Kırım'da, Moskova tarafından yutuldu.

Türkler, katledildi. 

Türklerin; törelerine, örf ve adetlerine, dinlerine-inançlarına, dillerine saldırdılar, yıprattılar, yıktılar ve türlü işkence yaptılar.

Fakat suç Osmanlı'ya değil, Timur'a kaldı. Bunu Youtube'de de aynı şekilde videolar da dile getiriyorlar, "Timur, Altın Orda'ya saldırdı, Rusya yükseldi" 

Bunu hangi belgeye dayandırıyorsunuz?

Ayrıca Timur'a ihanet eden Altın Orda hükümdarı Toktamış Han'dı ve Toktamış Han, Timur sayesinde tahtta çıkmıştı. 

Yani nankörlük edip, hem toprağını istilâ eden ve ihanet eden Toktamış'a karşı ne deseydi Timur? "Al toprağımı sana veriyorum" mu deseydi? Neymiş, Türkmüş.. Yok devleti zayıflatmış.. Peki ya Osmanlı, Safevî'yi, Akkoyunluları, Karakoyunluları, Memlûkları ve diğer Türk beyliklerini zayıflatıp, imha ederken ne oluyordu?

Hem de Toktamış'ı tahtta çıkaran bizzat Timur'du. İntikam alması kadar doğal bir şey yok.

Tarihe Timurcu, Osmanlıcı bakış açısından bakarsanız, çok şeyi kaçırırsınız; en çokta gerçeği! 

***

Moskova Knezliği'nin Altın Orda'nın hakimiyetinden nasıl çıkmış biliyor musunuz?

Gelin öğrenelim!

Yıl 1480.. Timur vefât edeli, üzerinden 75 yıl geçmiş.

Altın Orda Han'ı, Moskova seferine çıkmıştır. 

Fakat müttefikî Lehistan Kralı Macarlarla savaştığı için yardıma gelememiş ve bir Türk-Tatar devleti olan Kasım Hanlığı'nın Moskova Knezliği'ne yardım etmesi sonucu, 

Altın Orda Han'ı ordusunu geri çekmiş ve salgın hastalıktan dolayı ordusu zarar görmüştür.

Sonra Osmanlı'ya tâbi olan Kırım Hanlığı, Moskova Knezliği'ne "Altın Ordu hakimiyeti"nden çıkması için destek vermiş,

Ruslar sıkıştığı bir zaman da Kırım Hanlığı imdatlarına yetişip, Altın Orda'yı sıkıştırmışlardır.

Daha önce zaten Rus Knez'i Altın Orda Han'ına vergisini ödeyip tâbi olduğunu kanıtlamıştı fakat Altın Orda Han'ı onu çağırdığında yanına gitmemişti. Bunun üstüne

Öyle ki Kırım Hanlığı gelmeseydi eğer Rus Knez'i zaten korkmuş ve ürkmüş olarak kendisinden fazlaca olan Altın Orda ordusu'ndan korkuyordu. 

Her iki ordu'da birbiriyle karşılaşmamış ve Kırım Hanlığı'nın yardımına koşmasıyla birlikte Rus Knezliği artık bağımsızlığını kazanmıştı.

Kırım Han'ı, Rus Knezi için Türk halkını yağmalıyor:

"Mengli-Girey Han, Seyyid Ahmed Hanın müttefiki Leh kralı Kazimir'e karşı yürüyerek, Kazimir'in, Seyyid-Ahmed'le birleşmesine mâni olduğu gibi; ikinci bir Kırım Kuvvetini Saray üzerine gönderip Seyyid-Ahmed hanın ulusunu yağma ve tahrib ettirmişti. 

Bu vaziyet Altın Ordunun Ruslara karşı hiç bir şey yapamamasında ve Moskova Knezi'nin Altın Ordu hâkimiyetinden kurtulmasında mühim bir amil teşkil etmiştir." (2)

***

Sibir ve Kırım Hanları, Altın Orda Han'ını suikastla öldürmüş (1481) ve Altın Orda'nın hakimiyeti'ni sona erdirmişlerdir. 

Önemli bir güç olmaktan çıkmış ve Ruslar, Altın Orda hakimiyeti'nden kurtulmuştur. 

M. Uydu Yücel, şöyle diyor: "Rus tarihçiler genelde Altın Orda tabiyetinin bitiş tarihini 1480 olarak kabul etmişlerdir. Bu tarihten itibaren Rusya artık Roma, Macaristan, Lehistan gibi bağımsız bir Hıristiyan devleti olmuştur." (3)

***

Sayın Timur kötüleyenleri, neredesiniz, hu, hey?

Altın Orda'yı Timur değil bizzat Osmanlı'nın desteklediği Kırım Hanlığı yıkmıştır. Ayrıca Osmanlı, Rusya'nın büyümesine izin vermiştir.

Tarihî bir fesli deliden değil, saçma sapan tarihî videolardan değil, buna yıllarını vermiş, arşivlerin tozlu belgelerini karıştırıp size sunmuş kişilerden öğrenin. 

Meselâ bende bilmiyordum, Timur yüzünden yıkıldığını sanıyordum. Fakat Altın-Orda, Kırım, Rusya ve Osmanlı hakkında kitap okurken karşıma çıkan belgeleri ve tarihsel gerçekleri görünce benle şaşırdım. Haliyle, bize hep bu söylendi ama gerçek tarihi aksini söylüyor.

Gerçeği takip etmeniz dileğiyle..

SÖZLÜK:

Seyyid Ahmet Han - Altın Orda Hanı

Mengli-Giray Han - Kırım Hanı

III. Ivan - Moskova Knezi

Kazimir - Lehistan Kralı

Saray - Altın Orda'nın Başkenti

NOTLAR:

(1) Halil İnalcık - Osmanlı ve Avrupa, Kronik, s. 167.

(2) Akdes Nimet Kurat - Topkapı Sarayı Müzesi Arşivindeki Altın Ordu, Kırım ve Türkistan Hanlarına Ait Yarlık ve Bitikler, 1940, DTCF yay. 222, s. 100.

(3) Mualla Uydu Yücel - Rusya Tarihi, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, s. 60.

KAYNAKLAR:

Akdes Nimet Kurat - Topkapı Sarayı Müzesi Arşivindeki Altın Ordu, Kırım ve Türkistan Hanlarına Ait Yarlık ve Bitikler, 1940, DTCF yay.

Mualla Uydu Yücel - Rusya Tarihi, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi

Akdes Nimet Kurat - Rusya Tarihi, Türk Tarihi Kurumu.