Atatürk ve Darwinizm

Bu konuyu sanki gizleniyor gibi söylüyorlar fakat durum böyle değil, her şey apaçık ortada. Yani Atatürk döneminde çıkan 4.Ciltlik Tarih kitabının 1. Cildinde zaten "Evrim"i göreceksiniz. Atatürk fikirlerini saklayan biri değildi, aksine fikirlerini okul kitaplarına yansıtırdı.

Genel de Atatürk'ün şu sözlerini dile getiriyorlar:

''İnsanlar, sürfeler (kurtçuklar) gibi sulardan çıktılar en önce...

 İlk ceddimiz balıktır.

 İşler daha daha ilerledikçe o insanlar, primat zümresinden türediler.

"Biz maymunlarız"; düşüncelerimiz insandır.''

''İnsanlar, büyük tabiat olayları önünde, muhaceret, akın yolları ile bu arz dediğimiz yıldızın her kıt'asına dağılmışlar...'' (1)

Halil İnalcık: "Sosyal Darvinizm teorisi, Mustafa Kemal'de güçlü bir mümessilini bulmuştur: Hayatta kalmak, varolmak yalnız ve yalnız güçlü olmaya bağlıdır. Bu hedef, her şeyi haklı ve meşru kılar." (2) 

Perinçek şöyle anlatıyor: "Cumhuriyet Devriminin eğitimi, canlıların ve insanın oluşumunu Darwin’in evrim teorisiyle açıklamıştır. Tarih ve Medenî Bilgiler kitaplarının ilgili bölümleri, Darwincidir. Kemalizm üzerine inceleme yapan herkes bu konuda görüş birliği içindedir." (3)

Atatürk: "Hayat, herhangi bir tabiat dışı etkenin müdahalesi olmaksızın dünya üzerinde tabii ve zaruri bir kimya ve fizik seyri neticesidir. Hayat sıcak, güneşli, sığ bataklıkta başladı. Oradan sahillere ve denizlere yayıldı; denizlerden tekrar karalara geçti. İlk hayvan denizlerde balık ve karalarda muhtelif kemikli mahluklar oldu; bunlar muhtelif uzun devirlerde şekilden şekile girerek geliştiler. Şimdi insanların nereden ve nasıl geldiği hakkındaki görüşü tespit edelim: 

İnsanlar sularda kaynaşıp çırpınan bir mevcuttan bugünkü şekline geldi. İnsanın bugünkü yüksek zeka, idrak ve kudreti milyonlarca ve milyonlarca nesilden geçerek hazırlandı. Artık insan bugün tabiatın nihayetsiz büyüklüğüne ve tabiat içinde kendi türünün mukadderatına gittikçe büyüyen bir irade ve şuur ile bakıyor." (4) 

"İnsanlar (kurtçuklar) gibi sulardan çıktığı için, önce ilk atamız balıktır. İşler daha ilerledikçe (gelişmeler sonucu), o insanlar primatlar (maymun çeşitlerinden) grubundan türediler; biz maymunuz, düşüncelerimiz insandır." (5) 

Yeni aynı şekilde Ruşen Eşref, Atatürk'ün sözünü kaydeder: "İnsanlar, sürfeler (kurtçuklar) gibi sulardan çıktılar en önce... İlk ceddimiz balıktır.İşler daha daha ilerledikçe o insanlar, primat zümresinden türediler.  "Biz maymunlarız"; düşüncelerimiz insandır. ''İnsanlar, büyük tabiat olayları önünde, muhaceret, akın yolları ile bu arz dediğimiz yıldızın her kıt'asına dağılmışlar..." (6)

Ş. Mardin: "Atatürk, Darvin'in Evrim Teorisi'nin sosyal bilimlere yansımasının etkisi altında yetişmiştir." (7) 

Sinan Meydan: "1930 yılında "Medeni Bilgiler" kitabı için kendi el yazısıyla, "İnsan tabiatın mahlukudur.."  diye yazan Atatürk, zaman zaman "Evrim teorisinin" etkisinde kalmış.." (8)

Zafer Toprak, "Cumhuriyet ve Antropoloji (Darwin'den Dersim'e)" kitabından:

"H. G. Wells’in kitabı Gazi’nin o güne kadar okuduklarından çok farklıydı. Batı’yı birçok yönden eleştiriyor, emperyalizme geniş yer ayırıyordu. Ayrıca sosyalizm ve Darwinizm ayrıntılarıyla ele alınıyordu. Ama Gazi için asıl önemli olan kitabın yöntemiydi. İşaretlediği bir paragrafta artık tarihçiliğin jeologların, paleontologların, embriyologların, her kesimden doğa bilimcilerin, ruhbilimcilerin, etnologların, arkeologların, filologların ve tarihçilerin ortak çalışmalarıyla şekilleneceğini belirtiliyordu."  (s. 560.)

"H. G. Wells ve Eugene Pittard’ın etkileri daha 1932 yılındaki ilk Türk Tarih Kongresi’nde bariz bir biçimde görülecekti. Özellikle Afet Hanım’ın Atatürk’ün sofrasında kurgulanan kongre açış tebliği dünyanın oluşumundan başlıyordu; jeolojik ve antropolojik öğelere değiniyordu. Bundan böyle Darwin’in evrim kuramı tüm otuzlu yıllar boyunca ders kitaplarında yer alacak, bu arada din ve “Tanrı” konusu da tartışmaya açılacaktı." (s. 562.)

"İnönü’nün iktidarı döneminde, 1940’lı yıllarda tarih kitapları artık Darwin’den, evrim kuramından ve “din-dışı” anlayıştan arındırılmış şekilde basılmaya başlanmıştı." (s. 563.)

"H. G. Wells’ten esinlenen Darwinist içerik, “Tarihten Evvelki Zamanlar ve Eski Zamanlar” adını taşıyan orta birinci sınıf kitabında somut olarak görülecekti. Anahtar sözcük ise “hayat zinciri’ydi. 1930’lu yıllarda, ilk, orta, lise, tüm ders kitaplarında yer alacak olan “hayat zinciri” evrim kuramının ta kendisiydi." (s. 563.)

"1933 yılından itibaren yayımlanan ortaokul versiyonlarında Tarih I'deki bilgiler ana hatlarıyla yer alıyor, pedagojik bir üslupla, daha anlaşılır bir dil kullanılıyordu. Konu başlığı yine “hayat zinciri” idi. Hatta konu bir resimle de ifade ediliyor, sol aşağıdan sağ yukarıya doğru denizde yaşayan “iptidaî hayvanlar”, “balıklar”, “hem denizde hem karada yaşayan hayvanlar”, “yerde sürünen hayvanlar”, “kuşlar”, “memeliler”, ve en üstte “insan” resmediliyordu. Resmin altında “hayat zinciri” ifadesi yer alıyordu. İlkokullarda ise “hayat zinciri” tarih kitaplarının sayfa sayısıyla sınırlıydı." (s. 567.)

"Otuzlu yıllarda ilk, orta, lise tarih kitaplan Darwinist ve evrimci kuranı ışığında insanın soyağacı üzerine bilgilerle başlıyordu. Bu anlayış Atatürk’ün önderliğinde oluşturulan Türk Tarih Tezi sayesinde gerçekleştirilmişti. Gazi’nin ölümü ertesi Darwinist evrime yönelik bilgiler rafa kaldırıldı. Hayat zinciri tarih kitaplarından silindi." (s. 568.)

Atatürk döneminde ki basılan 4.Citlik tarih kitabının 1.Cildine bakalım:

sayfa 3.

sayfa 5.

sayfa 6.

Sol: İnsan İskeleti, Sağ: Goril İskeleti, "Tarih I" kitabından alıntı.

Tarih I: "Hayat Zinciri" başlığı ile verilmiş bir Görsel

Bu resimler de gösterildiği gibi, bir çok resim resmedilmiştir. 

İlginçtir, Evrim Teorisini bu gün hedef alanlar ayrıca Atatürk düşmanıdırlar, bilim düşmanıdırlar. Ben ister Evrime inanıyım ya da inanmıyım bu böyledir.

Atatürk Darwin ve Darwinizmle ilgili okuduğu kitapların bazıları:

Galip Ata Ataç - Darwin, İstanbul 1931

Charles Darwin -  İnsanın Türeyişi (La Filiation de l'homme et la sélection liée au sexe)

Edouard Hartmann Le - Darwinisme, Paris 1889. (9) 

Wells'in kitabından etkilenen Atatürk, bakalım:

 

Atatürk bu fotoğrafına soluna "x" atmıştır. 

Atatürk Wells'ten etkilenmiştir. Okuduğu kitaplara bakacak olursak, Tarih I kitabınla aynılık gösterdiğini görürüz. (10) Özer Ozankaya: "Atatürk'ün bu kozmik din anlayışı, bütün güçlerin tek kaynağı olarak doğa'yı tanır." (11)

"Doğa insanları türetti, onları kendine.  taptırdı da. Ancak insanların dünyada yaşıyabilmeleri için onların doğaya egemenliklerini de gerekli kıldı. Doğaya egemen olmasını bilmiyen yaratıklar varlıklarını koruyamâmışlardır. Doğa onları, kendi öğeleri içinde ezmekten, boğmaktan, yok etmekten çekinmemiştir." (12)

Sonuç: Atatürk "Darwinist fikirlere" sahipti ve okul kitaplarına koydutturdu ve Darwin teorileri ile ilgili kitaplar okudu, Darwini okudu ve etkilendi. Aynı Fransız Devriminden etkilendiği gibi daha genç yaşlarda yayılan Darwinizme merak duymuştur. Bu Darwinist öğretileri benimsemiş ve Okul kitaplarına koymuştur.  Bazı Osmanlı aydınlarının Darwinizmi benimsediğini biliyoruz.

Burada veremediğim bir çok kaynak var. Fakat bazı kitaplara erişemedim. Evrim Ağacı sitesinde ki bazı sözleri alıntılamak yerine kendim sözleri bizzat kaynağından alıntılama ihtiyacı duydum çünkü orada ki sözlerin çoğunun kaynağı tamamen belirtilmemiştir. Sözler amatörce dağıtılmış ve hangi sözün kaynağı ne bilinmiyordu. 

Zaten Atatürk'ün Darwinist olduğunu söylemeye, ispatlamaya gerek yoktur. Atatürk kendi düşüncelerini Okul kitaplarına bizzat koymuş ve Darwinizme inanmıştır. Buna şüphe yoktur. 

- Burak Yabgu (28 Kasım 2021)

NOTLAR:

(1) Ruşen Eşraf Ünaydın - Atatürk Tarih ve Dil Kurumları, s. 53.

(2) Halil İnalcık - Atatürk ve Demokratik Türkiye, s. 63.

(3) Doğu Perinçek - Kemalist Devrim 5: Kemalizmin Felsefesi ve Kaynakları

(4) Atatürk'ün Bütün Eserleri, Kaynak Yay., c. 24, s. 18.

(5) Enver Ziya Karal - Atatürk'ten Düşünceler, Çağdaş Yay., 1991, s. 223.

(6) Ruşen Eşraf Ünaydın - Atatürk Tarih ve Dil Kurumları, s. 53.

(7) Ş. Mardin, Türkiye'de Toplum ve Siyaset, s. 186. (Sinan Meydan'ın "Atatürk ve Allah Arasında" adlı kitabının 140. sayfasından alıntılanmıştır.)

(8) Sinan Meydan - Atatürk ile Allah Arasında, s. 763.

(9) Atatürk’ün Kitaplığı, Cumhurbaşkanlığı, Ankara: Aralık 2006

(10) Atatürk'ün Okuduğu Kitaplar, Derleyen: Gürbüz D. Tüfekçi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

(11) Özer Ozankaya - Laiklik Atatürk Devrimlerinin Temeli, s. 173.

(12) Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, Türk İnkılap Enstitüsü Yayınları, 1959, C. II, s. 279. (Ozankaya'nın "Laiklik Atatürk Devrimlerinin Temeli" kitabının 174. sayfasından alıntıdır.)

KAYNAKLAR:

Fehmi İlkay Çeçen  - Atatürk'ün Kaleminden Yaratılış ve Din, Yüzleşme Yay., 1. Baskı.

Doğu Perinçek - Kemalist Devrim 5: Kemalizmin Felsefesi ve Kaynakları, Kaynak Yay.

Zafer Toprak - Cumhuriyet ve Antropoloji (Darwin'den Dersim'e), Doğan Kitap, 1. Baskı.