Marco Polo dizisine tenkîd
Marco Polo dizisi, beğenerek izlediğim bir diziydi. Gayet sürükleyici olmasıyla beraber, görsel açıdan da güzeldi. Dizi, 2 sezondan oluşuyor ve her sezonu 10 bölümdür.
Dizi sonradan Netflix tarafından iptal edilmiş ve yarım bırakılmıştır. Sebebi ise dizinin bütçesinin karşılanmaması. Bütçesi 90 milyon civârındadır. Bunlar bizi ilgilendiren kısımlar değil.
Marco Polo dizisine kısa bir tenkîd yapacağız. Tenkîdin amacı, diziyle ilgili önemli yerleri tesbittir.
Başlayalım:
Kubilay Han, dizi’de; isyâncı küçük kardeşi Arık Buka’nın kafasını keserek öldürüyordu. (bknz: 1. Sezon 2.Bölüm)
Fakat normal tarihte böyle değil.
Arık Buka, 1266 yılında hastalanarak ölüyor. (1)
***
Xiangyang (Şianğ-yanğ) kuşatması’nda, Mancınık fikrinin Marco Polo’dan çıktığını görüyoruz. Müslüman mühendisler geliyor, mancınığı yapıyorlar.
Müslüman mühendislerin yaptığı doğru. Fakat Polo’nun o kuşatma da dahi olduğu kuşkuludur.
Çünkü “kuşatma, Çin’e vardığını söylediği yıldan iki yıl önce sona ermiştir.” (2)
***
Dizi de Ahmet’in oğulları yoktu.
Ama tarihîlerde Ahmet’in oğulları olduğunu biliyoruz. Hattâ, bir oğlunu orduya komutan olarak atamaya çalıştığını ve karşı çıkıldığını da.
***
Ahmet, dizide de görmüştük, hırsızlık yaptığını. Fakat, tarihî belgeler de; onun ne kadar soyguncu olduğunu tamamen belirtmemişler.
Dinleyiniz:
“Altın ve gümüşün fiyatı [kağıt para üzerinden-e.] sabit olmadığı için, bu iki madene ödenen fiyatları kendi karına göre değiştirebiliyordu.
Özel alışverişlerde de kontrolü elden bırakmıyor ve büyük miktarlarda değerli metal ediniyordu.
Üst üste kağıt para basmak dahil olmak üzere, uyguladığı siyaset yüzünden pek çok Çinli de, yabancılar da kağıt paraya inançlarını yitirip, altın ve gümüşlerini elde tutmaya başladılar.
Bu güven kaybı ve tabii hükümetin artan biçimde kağıt para basıyor olması, kaçınılmaz olarak enflasyona yol açtı.
Devletin tekelindeki malların fiyatları 1270'ler boyunca arttı ve Ahmet de bu artıştan kişisel çıkar elde etti. Çay, tuz, demir ve diğer tekellerin kötüye kullanımı yüzünden genellikle Ahmet suçlanır.” (3)
Fakat Ahmet, kendi istediklerini elde etmiştir. İstediği kişileri devlet makamlarından etmiştir.
***
Ahmet’in ölümü dizi de farklı, kitaplarda farklı.
Çinli suikastçılar, 1282'de 10 Nisan gecesi Ahmet’i evinden çıkarıp idam ettiler. Çinli ve ya Moğol, Ahmet’i sevmiyorlardı.
Çünkü o Çinli tebaayı eziyor, kendi çocukları ve akrabalarını önemli makamlara koyuyordu. Ayrıca zimmetine para geçirmek ile zinâ suçları da vardı.
Bundan dolayı ondan nefret eden suikastçılar onu öldürdüler.
Kubilay Han’da bu suikastçıları öldürdü. Kubilay Han, Ahmet’in hain olduğuna inanmıyordu. Ona kanıt sundular: “Zamanında tacı
için Kubilay’a verilmiş olan değerli bir taş, Ahmet’in evinde bulundu.” (4)
***
Bunlar haricî diziyle eşleşen şeylerde vardı meselâ:
— Harem, cariye seçimi ve cariyelerin kontrolü, (5)
— Kubilay Han’ın, Marco Polo’nun çok dil bilmesine hayran kalması, (6)
— Çabi’nin Kubilay’a İmpataratorluğu yönetmekte yardım etmesi ve Arık Buka’yla ilgili fikir vermesi. (7)
***
Hepsi bu kadardı. Tek kaynağa dayandığım için laf söyleyenler olabilir ama ancak sağlam bir kaynak olduğu için lüzumsuz eleştirileri alamam.
Meselâ diğer kaynaklara baktığımda, Marco Polo’nun sadece yazdıkları ile tarihî yapılmış, aynı şekilde mancınık olayı da aynı şekilde kendi seyahatnâmesinde geçiyor. (8)
Yani dizi tamamen Marco Polo’nun dedikleri etrafında dönüyor. Zaten dizi’nin adı “Marco Polo” yani, ciddî bir Moğol dizisi değil.
Ama tamamen de yanlış değil. Tarihî dizilerinde elbette bazen, böyle şeyler olabilir. Ama yanlış demekte doğru olmaz, Marco Polo’nun seyahatnâmesi kaynak alınıp yapılmış.
***
Konumuz bu kadardı. Okuduğunuz için teşekkür ederim.
NOTLAR:
(1) Morris Rossabi, Kubilay Han, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, s. 60.
(2) Rossabi, age, s. 144.
(3) Rossabi, age, s. 176.
(4) Rossabi, age, s. 179.
(5) Rossabi, age, s. 170.
(6) Rossabi, age, s. 147.
(7) Rossabi, age, s. 64.
(8) Laurence Bergreen, Marco Polo, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, s. 219.
Yorumlar
Yorum Gönder